Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.)

Nagietek należy do najpopularniejszych kwiatów ogrodowych, ponieważ kwitnie bez przerwy od lipca aż do późnej jesieni. W tym czasie go też pozyskiwać i przyrządzać domowe leki. Zbiera się wyłącznie kwiaty, ziele oraz płatki z kwiatów barwie pomarańczowej.

Nagietek (róża szafranowa) – przyprawa do mięs i ryb

Dawniej w kuchni krajów zachodnich, ale również w Polsce, używano pomarańczowych płatków jako przyprawy do mięs i ryb. Ceniono je również jako naturalny barwnik. Płatków używano nawet zamiast szafranu (stąd wywodzi się inna piękna nazwa nagietka: róża szafranowa). Na pewno warto ponownie docenić nagietek jako przyprawę, tym bardziej że byłaby to równocześnie bardzo prosta kuracja  wykorzystująca wiele leczniczych właściwości tego kwiatu, który w medycynie ludowej wielu krajów, również w Polsce uznawany był za lek o nadzwyczajnej mocy. Polecano przetwory z nagietka od naparów począwszy na nalewkach i winkach skończywszy przede wszystkim Paniom na różne kobiece dolegliwości.

Nalewka na kobiece dolegliwości

Łatwe do stosowania i przygotowania są nalewki z kwiatów nagietka, koniecznie o pomarańczowych płatkach. Oto receptura: Zalać 50g świeżych płatków ćwierć litra czystej wódki lub alkoholu 70 procentowego. Odstawić na 14 dni w ciepłe miejsce. Co pewien czas wstrząsać. Następnie wszystko odcedzić i zlać do małych ciemnych buteleczek. Stosować po 10-15 kropli na wodę, trzy razy dziennie, w dolegliwościach kobiecych wymienionych wcześniej, także krwawieniach z przewodu pokarmowego, lekkim nadciśnieniu, spadku odporności organizmu, rekonwalescencji po chorobach.

Recepta na nagietkowy olej

Wyciąg olejowy z kwiatów nagietka, koniecznie pomarańczowych, sporządza się następująco. Zerwać dwie garście koszyczków kwiatowych świeżo rozwiniętych, układać w słoju warstwami. Każdą warstwę skropić lekko wódką. Odstawić na  3-4 godziny, zalać olejem roślinnym, najlepiej tzw. zimno tłoczonym, w proporcji jedna część kwiatów pięć części oleju. Potem podgrzewać na małym ogniu nie dopuszczając do wrzenia i często mieszając dwie godziny. Następnie odstawić na kilka godzin i znowu podgrzewać często mieszając 2-3 godziny aż do skruszenia kwiatów. Po wystudzeniu  wszystko przecedzić, wycisnąć, rozlać do ciemnych buteleczek i przechowywać w lodówce, lub ciemnych suchym i niezbyt ciepłym miejscu. Olej nagietkowy używa się najlepiej jak najświeższy. Traktuje się go jako środek przeciwzapalny, gojący rany, oparzenia.

tekst i zdjęcia: Zbigniew Przybylak

_______________________________________________________________

Nagietek należy do ziół o nadzwyczajnej mocy. W tym żółtopomarańczowym kwiatku o lepkich i lekko owłosionych listkach tkwi tak potężna siła lecznicza, że należy mu się czołowe miejsce w terapii naturalistycznej. Zastosowanie ma nieomal uniwersalne. Przede wszystkim należy podkreślić tu fakt, potwierdzony badaniami przez uczonych radzieckich, że nagietek posiada w sobie cenne właściwości hamujące wzrost nowotworów przez zdolność wiązania toksycznych związków przemiany materii, czym przyczynia się do wzmacniania sił obronnych ustroju, potrzebnych do zwalczania tej groźnej choroby. W Związku Radzieckim wyprodukowano preparat leczniczy, zawierający: 0,25 g sproszkowanych koszyczków kwiatowych i 0,10 g kwasu nikotynowego – inaczej: witamina PP, która posiada właściwości rozszerzające naczynia krwionośne, Tabletki te o nazwie KN mają działanie antytoksyczne i stosowane są z dobrym skutkiem u chorych z nowotworami przewodu pokarmowego i przełyku. Amerykański uczony dr med. Drwey osiągając dobre efekty lecznicze u pacjentów chorych na raka, uważa nagietek również za doskonały środek profilaktyczny w okresie rekonwalescencji, zwłaszcza po operacyjnym usunięciu nowotworu. Doustnie zażywa się napar z kwiatów nagietka przy schorzeniach przewodu pokarmowego, puchlinie wodnej, schorzeniach wątroby (szczególnie przy niedostatecznym wydzielaniu żółci), żółtaczce zakaźnej, nowotworach złośliwych (hamuje procesy chorobowe). Bakteriobójcze, antybiotyczne działanie nagietka potwierdziło się w walce z gronkowcem złocistym (Staphylococus aureus), paciorkowcami, paratyfusem i grzybicą. Stare receptury lecznictwa ludowego, sięgające niekiedy XII wieku podawane niekiedy z ust do ust, stosowane są z dobrym skutkiem do dziś – co potwierdzają badania naukowe.

Kwiat nagietka stosuje się w różnej formie: w postaci irygacji pomagają leczyć nadżerki macicy, stany zapalne spowodowane przez rzęsistka, upławy.

W postaci; plastrów, wyciągów i maści, stosowany jest zewnętrznie.

Doustnie: stosuje się napary z kwiatów nagietka w proporcji: 1 łyżka ziół na 1 szklankę gorącej wody.

Na ogół pije się 2-3 szklanki naparu w ciągu dnia, powoli małymi łykami. Już po stosunkowo krótkim czasie zauważyć można znaczną poprawę samopoczucia. Maść nagietkowa sporządzona w/g receptury ks. Kneippa ma zastosowanie przy egzemie, oparzeniach – również promieniami ultrafioletowymi i Roentgena – wszelkiego rodzaju trudno gojących się ranach, gdyż posiada działanie antybiotyczne podobne do penicyliny. Maść nagietkowa przyśpiesza także ziarninowanie i naskórkowanie, zalecana jest także przy odleżynach, odmrożeniach, wrzodach i żylakach.

Sposób przyrządzania maści: (Kneipp)

50,0 g świeżych kwiatów nagietka, 150,0 g świeżego ziela nagietka, 150,0 ml spirytusu i 5,0 ml amoniaku 10%, posiekać i macerować 12 godzin. Szczelnie zakryć. Po 12 godzinach przełożyć masę do 1000,0 g roztopionej maści woskowej i pozostawić 5-8 godzin w temp. 50-60°C.

Inny, prostszy sposób przyrządzania maści nagietkowej, nadającej się także do kremowania twarzy, jest następujący: (Schulz)

2 garści świeżych kwiatów nagietka dodać do 1/2 szklanki wrzącego oleju roślinnego (słonecznikowy, sojowy, z oliwek) trzymać na małym ogniu 1 minutę, dodać 30,0 g lanoliny (kupić w aptece) lub z powodu braku – 1-2 tubki Dermosanu” (kupić w drogeriach). Do celów kosmetycznych dodać można 1 pudełko kremu Nivea”.

Przecedzić przez podwójną jałową gazę do słoiczków. Przechowywać w lodówce. Przy skaleczeniach, oparzeniach, dezynfekcji ran, do płukania gardła przy anginie, stosuje się przeważnie alkoholową nalewkę tych kwiatów. Nalewka taka składa się z:

1 garści świeżych kwiatów, zerwanych przy słonecznej pogodzie i (Nagietek hodowany bywa w ogródkach jako roślina ozdobna) 1 litra wódki. Nalewkę postawić w ciepłym miejscu na 14 dni. Po tym czasie gotowa jest do użytku.

Trudno gojące się rany i guzy nowotworowe wymywać można równie skutecznie naparem z kwiatów nagietka i skrzypu polnego, wziętych w równych częściach. W dawnych czasach ludność wiejska uważała kwiat nagietka za pewnego rodzaju barometr. Kiedy o godzinie 7 rano kwiatostany nie były jeszcze rozwinięte oznaczało to, że w tym dniu spodziewać się można deszczu. Roślina ta służyła więc za „zapowiadacza” deszczu. Nagietek rośnie najlepiej na wilgotnych, otwartych, słonecznych stanowiskach. Sieje się go jednocześnie z wczesnymi warzywami. Kwiatostany zbiera się przez całe lato co 2-4 dni przy słonecznej pogodzie — aż do późnej jesieni; najlepiej wtedy, kiedy księżyc zbliża się do pełni, gdyż w tym okresie wszelkie rośliny posiadają największą moc leczniczą. Suszyć nie należy na słońcu, tylko w miejscu przewiewnym, rozkładając kwiaty cienką warstwą np. na szafie, wzruszając je systematycznie i przewracając, by nie dopuścić do pleśnienia. Rośliny nagietka często zakażane bywają szarym nalotem tzw. mączniakiem. Kwiaty z takich roślin nie nadają się do celów leczniczych.

2010

08/27

CATEGORY

Jadalne naturalne - zioła i rośliny

Write comment